لزوم تمرکز بر سرمایه‌گذاری در دوران پساتحریم

مدیرعامل فولاد بافت معتقد است: سرمایه گذاری در قسمت های حساس این صنعت نظیر تامین سنگ آهن و مواد کمکی فولادسازی در دوره پساتحریم در درجه اول قرار دارد و در قدم دوم، صادرات محصولات نهایی و جلوگیری از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده که می تواند کمک شایانی به احیای واحدهای تولید محصولات نهایی فولاد کند.

به گزارش معدن۲۴، سالی که گذشت با توجه به تداوم تحریم‌ها و شیوع کرونا سال سختی برای اکثر واحدهای تولیدی کشور بود.
مجتمع فولاد بافت در این راستا با برنامه ریزی گسترده و تولید مداوم توانست تا حدودی اثرات ناشی از پاندمی کرونا را رفع کند. این شرکت با هدف تولید پایدار اقدام به احداث واحد احیای شماره 2 به ظرفیت 800 هزار تن و گندله سازی شماره 1 به ظرفیت 2.5 میلیون تن کرد.

در سند چشم انداز 20 ساله مجتمع صنعتی بافت، علاوه بر توسعه واحدهای موجود، احداث واحدهای ذوب و ریخته گری و تولید محصولات نهایی فولاد سازی و همین طور تامین مواد اولیه سایر واحدها در دستور کار قرار گرفته و در دست بررسی است.

در این زمینه، نحوه فعالیت شرکت در شرایط دشوار سال ۹۹ و احتمال گشایش‌های اقتصادی و رفع تحریم‌ها در سال ۱۴۰۰ با آقای مهندس زمانیان مدیرعامل فولاد بافت به گفت‌وگو نشستیم.

معدن۲۴- سال ۹۹ با وجود همه سختی ها و مشکلات به‌ویژه تداوم تحریم‌ها و پاندمی کرونا چگونه گذشت؟ ارزیابی شما از این سال چیست و در خصوص نحوه فعالیت ها و اقدامات و تولیدات در واحد متبوع خود توضیح بفرمایید.

زمانیان: در بسیاری از مراجع معتبر پاندمی کرونا به بحران (Crisis) موسوم است و این بحران دارای درس های بسیار متنوعی بوده است.
سالی که گذشت با توجه به تمامی مشکلات و همه سختی ها به ویژه تحریم های ظالمانه، درس های بسیار بزرگی با خود همراه داشت که در اینجا به برخی از آن ها که به صنعت فولاد مرتبط می باشد اشاره خواهد شد:
الف) مدیریت ریسک: به طور عمومی ریسک ها (تهدیدات) از دو دسته هستند:
– ریسک هایی که شناخته شده اند ولی زمان وقوع ان مشخص نیست (Known Unknown)
– ریسک هایی که نه شناخته شده اند و زمان وقوع آن ها نیز مشخص نیست (Unknown-unknown)
ریسک بیماری کرونا و تاثیرات آن از دسته دوم است و همانطور که مستحضرید بسیاری از صنایع در دنیا تحت تاثیر قرار داده است. برای برخورد با چنین ریسک هایی ثبت درس آموخته های پس از آن بسیار دارای اهمیت است تا در شرایط مشابه بتوان در مقابل این چنین ریسک‌هایی تاب تحمل تولیدکنندگان و صنعتگران را افزایش داد. برای پاسخ به ریسک هایی از این دست نیازمند برنامه ریزی های طویل المدت و در نظر گرفتن بودجه های متناسب با آن بوده تا بتوان اثرات آن را تا حد لازم کم نمود.
در تحقیقی که روی میزان تولید فولاد در لهستان در پادنمی کرونا انجام شده است نشان می دهد که میزان تولید ماهیانه آن ها 12 درصد و میزان تولید سالیانه آن ها نسبت به سال 2019 حتی تا 20 درصد کاهش داشته است (از 10 میلیون تن در سال های گذشته به 7.8 میلیون تن در سال 2020)
در کشور ما علاوه بر پاندمی کرونا، تحریم از سوی دیگر اثرات بسیار نامطلوبی بر وضع صادرات نموده است که آمار ها نیز حاکی از آن دارد. عملکرد وزنی صادرات از ابتدای سال تا انتهای بهمن سال 1399، برای فولادسازان بزرگ کشور حدود 12 درصد رشد منفی را نشان می دهد که خود تاثیرات پاندمی و تحریم ها را به روشنی نشان می دهد. در این تحقیق شرایط تولید فولاد در پاندمی کرونا با بحران اقتصادی سال 2009 در لهستان نیز مقایسه شده و نتایج تولید فولاد در بحران اقتصادی به مراتب در مقایسه با پاندمی کرونا فاجعه بار تر بوده است.

ب) آنالیز تاثیر
مطمئناً تاثیرات این بحران ها به ویژه تحریم ها و بیماری کرونا می تواند در دراز مدت بیشتر خود را نمایان سازد و مجتمع فولاد بافت در این راستا با برنامه ریزی گسترده و تولید مداوم توانسته است تا حدودی اثرات ناشی از پاندمی کرونا را مرتفع سازد. این شرکت با هدف تولید پایدار اقدام به احداث واحد احیای شماره 2 به ظرفیت 800 هزار تن و گندله سازی شماره 1 به ظرفیت 2.5 میلیون تن نموده است. همانطور که مستحضرید مانند این شرکت، شرکت های متعددی در کشور در بحث تولید فولاد اقدامات بسیار گسترده ای از تامین امکانات زیربنایی گرفته تا احداث واحدهای تولیدی مواد کمکی فولادسازی و حتی واحدهای فولادی از ابتدای زنجیره تا تولید محصول نهایی انجام داده اند. تمام این ها نشان دهنده این است که کشور در بحران تحریم توانسته خود را در صنایع مختلف به ویژه صنعت فولاد سرپا نگه دارد بنابراین به نظر می رسد برای بحران دیگری به نام کرونا عملاً آمادگی نسبی نیز داشته است.

** برنامه های اساسی صنعت فولاد
– به نظر می رسد برنامه اصلی صنعت فولاد در گام پیش رو بایستی سرمایه گذاری در بخش اکتشاف و استخراج منابع معدنی به خصوص سنگ آهن باشد تا امکان تولید پایدار با توجه به برنامه طرح جامع فولاد عملی باشد (برنامه ای که لازم است تا مدت ها قبل روی آن تمرکز می شده است).
– برنامه ریزی بلند مدت برای استحصال مواد آهنی از باطله های سنگ آهن نیز می تواند در این راستا مدنظر قرار گیرد. بسیار از کشورهای بزرگ دنیا امروزه صادر کننده سنگ آهن هستند و با توجه به منابع کم سنگ آهن در کشور لازم است تا این مورد که از برنامه های تحقیقاتی ایمیدرو نیز است هر چه سریعتر با برنامه ریزی دقیق عملی گردد.
– فعال‌سازی صنعت مواد کمکی فولادسازی نظیر الکترود گرافیتی، فروآلیاژها نیز می تواند با برنامه ریزی دقیق و اصولی و درس گرفتن از گذشته (به خصوص در بخش الکترود گرافیتی) کمک شایانی به پیشرفت صنایع فولاد نماید.
– کمک به احیای واحد های پایین دست فولاد (نوردکاران) در مقیاس کوچک
– تامین زیربناهای اساسی کشور: با توجه به اینکه شاخص های کم آبی در طرح جامع فولاد حاکی از خشک سالی شدید در کشور را نشان می دهد علاوه بر استحصال آب از منابعی مانند دریا، استفاده از پسآب های تصفیه شده شهری در پروژه های مختلف فولاد می تواند کمک شایانی به تولید پایدار در سال های پیش رو داشته باشد.
براساس مطالعات انجام شده در سند چشم انداز 20 ساله مجتمع صنعتی بافت، علاوه بر توسعه واحدهای موجود، احداث واحدهای ذوب و ریخته گری و تولید محصولات نهایی فولاد سازی و همین طور تامین مواد اولیه سایر واحدها در دستور کار قرار گرفته و در دست بررسی می باشد.

معدن۲۴- ارزیابی حضرتعالی از وضعیت بخش معدن و صنایع معدنی با احتمال یک فضای بازتر سیاسی بین المللی و برداشته شدن احتمالی تحریم ها چیست؟

زمانیان- قطعاً تحریم ها اثرات بسیار زیادی بر پیکره اقتصادی کشور گذاشته است اما باید بدانیم که در این کشور با همکاری، برنامه ریزی و همدلی نفرات متخصص می توان تا حد زیادی بر این مشکل فائق آمد. مسلماً با وجود فضای باز سیاسی در گستره بین المللی و کم شدن اثرات تحریم نخستین قدم سرمایه گذاری در قسمت های حساس این صنعت نظیر تامین سنگ آهن و مواد کمکی فولادسازی در درجه اول قرار دارد و در قدم دوم، صادرات محصولات نهایی و جلوگیری از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده که می تواند کمک شایانی به احیای واحدهای تولید محصولات نهایی فولاد کند.
در این شرایط مدیریت ریسک و انتقال کامل دانش فنی در بخش های حساس زنجیره فولاد نظیر فولادسازی بسیار اهمیت دارد که با کم شدن تحریم ها بایستی در اولویت نخست همه مدیران متخصص صنعت فولاد قرار گیرد.