اقدام مثبتی برای توسعه اکتشافات سرب و روی انجام نشده است

رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های صنایع و معادن سرب و روی گفت: در سال های گذشته هیچ‌گونه اقدام مثبتی برای اکتشافات انجام نشد و بودجه سازمان زمین شناسی که متولی اکتشافات معادن است نیز به شکل مناسبی تامین نگردید.

“حسن حسینقلی” در گفت‌وگو با خبرنگار سایت خبری تحلیلی معدن ۲۴ افزود: جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن بیش از ۱۲ میلیون تن فلز محتوی روی (معادل پنج درصد ذخایر روی جهان) در رتبه ششم کشورهای دارای ذخایر سرب و روی جهان قرار دارد.

وی گفت: معادن سرب و روی «مهدی‌آباد»، «انگوران»، «ایرانکوه» و «نخلک» جزو مهم‌ترین معادن این بخش در کشورمان محسوب می‌شوند و براساس ارزیابی‌های انجام شده، معدن و کارخانه تولید سرب و روی انگوران در استان زنجان، هم‌اکنون تولیدکننده اصلی سرب و روی به شمار می‌رود و بالاترین عیار سرب و روی کشور هم متعلق به این معدن است.

حسینقلی ادامه داد: مشکل آنجاست که در زمان معاونت آقای سرقینی بر امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت، هیچ‌گونه اقدام مثبتی برای اکتشافات انجام نشد و بودجه سازمان زمین شناسی که متولی اکتشافات معادن است نیز به شکل مناسبی تامین نگردید.

وی بیان داشت: از طرفی پهنه جغرافیایی کشور بین نهادهای دولتی و خصولتی تقسیم شد و در نتیجه اکتشافات دچار مشکل شد. به‌طور مثال سازمان انرژی اتمی هفت درصد از پهنه جغرافیایی کشور را در اختیار دارد در صورتی که باید فقط بر روی معادن اورانیوم تمرکز داشته باشد که از لحاظ اقتصادی به صرفه است، اما اینگونه نیست و هفت درصد کشور را در اختیار دارد، این در حالی است که از آن طرف فقط برای سه درصد از خاک ایران پروانه بهره برداری صادر شده است.

** برخی مشکلات تولید
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های صنایع و معادن سرب و روی ایران، در ادامه به نبود مواد اولیه و تعطیلی برخی از واحدهای صنعتی اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلات، تامین مواد اولیه است.

وی توضیح داد: ما در کشور ظرفیت 475 هزار تن روی در کشور داریم و از این میزان در حال حاضر 200 هزار تن تولید می شود؛ چون مواد اولیه نیست و در سال های گذشته اکتشافات صورت نگرفته و مشکلات زیادی توسط خود وزارتخانه برای شرکت های فرآوری کننده مواد معدنی به وجود آمد است.

حسینقلی تاکید کرد: امروز تولیدکنندگان شمش روی با نبود مواد اولیه مواجه هستند، در صورتی که از نطر داشتن منابع سرب و روی در رتبه هفتم جهان هستیم، اما آننقدر شرایط برای این بخش سخت شده که متاسفانه بسیاری از واحدها در این صنعت تعطیل شده اند.

** مشکل عرضه در بورس
این مقام صنفی در ادامه به مشکل دیگر این صنعت پرداخت و گفت: نکته دیگر اینکه به ما ابلاغ شده که باید سالی 35 هزار تن روی در بورس کالا عرضه کنید.

وی بیان داشت: ما این کار را انجام دادیم ،اما کسی آن را نخریده است و حالا می خواهند عده ای را دستگیر کنند و به زندان بفرستند که چرا شما عرضه نکردید؟

حسینقلی افزود: وقتی عرضه شده و خریداری وجود نداشته چه باید کرد؟ بالاخره عرضه وجود داشته و در 12 سال گذشته یک کیلو شمش روی وارد کشور نشده است، زیرا قیمت داخلی به مراتب پایین تر از این بوده که کسی بخواهد آن را از خارج وارد کند.

** ممنوعیت واردات باتری فرسوده و کاهش تولید شمش
حسینقلی در ادامه به روش‌های تولید شمش در کشور اشاره کرد و گفت: برای تولید شمش سرب، دو روش مرسوم در کشور وجود دارد؛ روش نخست استفاده از خاک معدنی و کنسانتره برای انتقال به واحدهای فرآوری است و روش دوم، استحصال سرب موجود در باتری‌های فرسوده خودرو و تبدیل آن به شمش سرب است.

وی با بیان اینکه ممنوعیت واردات باتری به تولید شمش سرب لطمه وارد کرده، یادآور شد: در گذشته اجازه می دادند باتری مستعمل وارد ایران شود، زیرا تولید شمش سرب از کنسانتره فقط توسط چند شرکت در ایران انجام می شود. یکی شرکت ملی سرب و روی که سالیانه 10 الی 12 هزار تن شمش تولید می کند و شرکت های دیگر که توان تولید سالیانه 500 تا هزار تن دارند.

این مقام صنفی خاطرنشان کرد: بر این اساس، نگاهی به آمارهای صادارت شمش سرب در آمارنامه‌های گمرک در سالهای قبل، نشان‌دهنده صادرات شمش حاصل از باتری‌های قراضه است و هیچ ربطی به معدن و صنایع معدنی ندارد.

وی اضافه کرد: تولید همه کارخانجاتی که از طریق باتری های فرسوده شمش سرب تولید می کردند، کم شده و در نتیجه صادرات شمش سرب هم بسیار پایین آمده است و این واحدها اکنون دچار مشکل هستند.

** مشکلات صادرات
حسینقلی با اشاره به برخی مشکلات حوزه صادرات روی، بیان‌داشت: با توجه به مشکلاتی که توسط بانک مرکزی و گمرک برای صادرات روی ایجاد شده، میزان صادرات امسال، کمتر از سال گذشته بوده است.

وی اظهار داشت: ماهیانه از حدود 20 هزار تن روی تولید شده، نزدیک به 13 تا 14 هزارتن آن صادر می شود، هرچند این آمارها در ماه های مختلف متفاوت است.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های صنایع و معادن سرب و روی، به تامین نشدن سهمیه تولیدکنندگان شمش روی از معدن انگوران اشاره کرد و افزود: شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران وابسته به ایمیدرو بیش از هفت ماه است که مواد معدنی خود در معدن انگوران را به مصرف کنندگان و تولید کنندگان شمش روی تحویل نداده است و تولیدکنندگان شمش روی نتوانسته اند سهمیه خود را از این معدن دریافت کنند.

وی گفت: همین مساله موجب ایجاد اختلال در فعالیت تولیدکنندگان شده است، در صورتی که ظرفیت تولید 475 هزار تن روی در کشور وجود دارد اما اکنون فقط 200 تا 210 هزار تن تولید می شود که ۴۰ تا ۴۵ درصد ظرفیت تولید است.

حسینقلی همچنین به مشکل دیگر تامین مواد اولیه در بخش واردات از کشور ترکیه اشاره کرد و ادامه‌داد: بخشی از این مواد به صورت خاک از طریق ورود موقت از کشور ترکیه تامین می شد؛ ورود موقتی که نه ثبت می شد ونه بابت آن ارزی از دولت دریافت می شد اما بانک مرکزی موقعی که می خواهیم محصول نهایی یعنی شمش را به همان تولیدکننده مواد اولیه برگردانیم، از ما برگشت ارز می خواهد.

وی خاطرنشان‌کرد: ما در انجمن صادرکنندگان فرآورده های صنایع و معادن سرب و روی تاکنون در بیش از ۸۰ جلسه برای حل این موضوع حضور داشته ایم و هنوز هم این مشکل حل نشده است و این مسئله منجر به کاهش تامین مواد اولیه و در نتیجه کاهش تولید شده است.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های صنایع و معادن سرب و روی به اخذ عوارض کنسانتره سولفوره سرب و کنسانتره سولفوره روی اشاره کرد و افزود: فقط در زنجان امکان تولید شمش سرب وجود دارد که آن هم فقط شمش اکسیده تولید می کند و نمی تواند سولفوره تولید کند.

وی بیان داشت: دولت بدون انجام بررسی های لازم، برای کنسانتره سولفوره سرب و کنسانتره سولفوره روی که در داخل فقط یک مصرف کننده دارد، عوارض تعیین کرده است؛ این هم یکی دیگر از مشکلات صادرات و موانع تولید است که باید از پیش روی صادرکنندگان برداشته شود.

برپایه این گزارش، در کشور حدود 46 تا 50 واحد تولیدکننده شمش سرب وجود دارد که در دو سال گذشته، فقط 10 تا 15 واحد تولیدی قادر به واردات بودند.

در حالی که وضعیت امروز ممنوعیت واردات و صادرات در کنار شیوع ویروس کرونا نشان می‌دهد که تنها سه تا چهار واحد تولیدکننده شمش سرب که اغلب تولیدکننده باتری نیز هستند، از میان مجموع 50 واحد، امکان واردات دارند.