انتظارات از دولت سیزدهم در بخش معدن و صنایع معدنی

یک تحلیلگر بازار سرمایه گفت: بخش معدن و صنایع معدنی ایران با چالش‌هاو در عین حال فرصت‌هایی مواجه است که انتظار می رود دولت سیزدهم باپرداختن به آنها به عنوان موضوع «آمایش سرزمین»، سودآوری خوبی برایکشور در این حوزه و همچنین جا نماندن از قطار پیشرفت جهانی رقم بزند.

«بیژن یثربی» در گفت وگو با خبرنگار ما افزود: برای اینکه بتوانیم آیندهپژوهشی درخصوص بخش معدن و صنایع معدنی داشته باشیم، باید بهچالش‌ها و فرصت‌های داخلی و بین‌المللی در این حوزه نگاه کنیم.

وی بیان داشت: ما در کشور با معضلات و چالش‌ها، همچنین مزیت هاینسبی و فرصت های متعددی مواجه‌ایم که می تواند در راستای ارتقای بهرهوری موثر باشد و مجموع اینها همان بحث «آمایش سرزمین» است.

یثربی گفت: هرچند مقوله آمایش سرزمین در حیطه وظایف و مسئولیت هایسازمان برنامه و بودجه است، اما در معاونت طرح و برنامه وزارت صمت نیزمی تواند به این دست مسائل بپردازد.

وی با اشاره به چالش انرژی در کشور، اظهار داشت: در این زمینه هنوز درابتدای راه هستیم و شاید آنقدر این مشکل بزرگ نشده است، بنابراین تا دیرنشده باید بدان پرداخته شود.

این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اظهار نظر افراد درخصوص وجود«انرژی ارزان»  در کشور، خاطرنشان‌کرد: این در حالی است که انرژی درکشور به هدر نرفته و در بخش معدن و صنایع معدنی به «فلز محتوی» تبدیلشده است و نشانه آن بروز صنایع بزرگ و مختلف معدنی از جمله سنگآهن، مس و فولاد است.

وی ادامه‌داد: این در حالی است که کارشناسان سازمان برنامه و بودجه بهسوبسید انرژی به عنوان یکی از علل داخلی کسری بودجه اشاره می‌کنند.

یثربی تاکید کرد:‌ بر همین اساس نباید برنامه ای تعریف کرد که حاشیه سودآن منجر به حاشیه زیان برای مجموعه دیگر شود یا سود انباشته آن، زیانانباشته‌ای برای بخش دیگر به همراه داشته باشد.

وی گفت: چنین مساله ای در اکثر کشورهای در حال توسعه وجود داشته ودارد، در حالی که توسعه پایدار باید به صورت یکنواخت در همه عرصه هایبالادست و پایین دستی صنعتی اتفاق بیفتد.

این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار داشت:‌ اکنون موضوع آزادسازی انرژی رادر پیش رو داریم که در ذات خود اتفاق خوبی است، اما نباید به یکباره اتفاقبیفتد، بلکه آزادسازی قیمت های حامل های انرژی باید به صورت پلکانی و ازقبل تعیین شده انجام شود تا شوک زیادی به بازار و صنعت وارد نکند.

وی هشدار داد: ‌در غیر این صورت از بین رفتن صنایع کوچک و متوسط دوراز انتظار نخواهد بود و حجم زیادی بیکاری به کشور تحمیل خواهد کرد.

یثربی با تاکید بر اینکه باید در موضوع آزادسازی قیمت انرژی از مسکّناستفاده کرد، افزود: به طور مثال در گام نخست می توان به اورهال نیروگاههای قدیمی پرداخت.

وی گفت: انرژی تاثیر زیادی روی قیمت فولاد دارد، حتی باید گفت «قیمتاقلامی نظیر نخود و لوبیا در کشور وابسته به قیمت فولاد است»؛ یعنی با یکماده مادر مواجه ایم که در شرایط حرکت به سوی توسعه پایدار، نرخ سایراقلام را نیز تعیین خواهد کرد؛ بنابراین اگر به حوزه انرژی به خوبی پرداختهنشود، به طور حتم با مشکلاتی در صنایع مان مواجه خواهیم شد.

این تحلیلگر بازار سرمایه یادآور شد: اکنون حجم روباز معادن سنگ آهن درکشور رو به اتمام است و با وجود مطرح بودن به عنوان یک کشور معدن‌خیزدر جهان، اما تجربه خوبی در حوزه استخراج زیرزمینی معادن نداشته ایم.

وی گفت: ‌در دوره تحریم به استفاده از معادن روباز دل خوش کرده بودیم، ایندر حالی است که در راستای ارتقای فناوری در معادن زیرزمینی اقدامینداشته ایم و نتیجه این شده که در موضوع سنگ آهن دچار مشکل شده ایمکه در ادامه صنع فولاد را دچار مشکل خواهد کرد.

یثربی همچنین با اشاره به بورس، خاطرنشان کرد: اکنون بورس روی سه تیپاز شرکت ها که یکی از آنها حدود 86 شرکت معدنی است، می چرخد و هرگونه مشکل در زمینه انرژی، سنگ آهن و تولید فولاد، در نهایت صنایع فولادیرا دچار مشکل خواهد کرد؛ بر این اساس دولت سیزدهم باید همه این مسائلرا در نظر داشته باشد.

** معاهده اقلیمی پاریس و لزوم سرمایه گذاری روی انرژی های پاک

وی با اشاره به عضویت ایران در معاهده اقلیمی پاریس، آن را به مثابه«پوست خربزه‌ای زیر پای کشورهای در حال توسعه» ‌توصیف کرد و گفت: اینمعاهده به دنبال کاهش تولید کربن و مونواکسید کربن در سطح جهان است،اما کشوری نظیر ایران که انرژی و نیروی کار ارزان در اختیار داشته،دسترسی به آب های گرم داشته و در آینده به ویترین خاورمیانه تبدیل خواهدشد، ممکن است با جرایمی درخصوص افزایش گازهای گلخانه ای مواجهشود و حتی جزو فصل 7 منشور سازمان ملل متحد قرار بگیرد.

این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح‌کرد: راهکار عدم مواجهه با چنین مشکلاتی،سرمایه گذاری روی انرژی های پاک و تجدیدپذیر است؛ این در حالی استکه به دلیل وفور و ارزان بودن انرژی فسیلی در کشور، هیچگاه جزو اولویتهای دولت برای سرمایه گذاری نبوده است.

وی تاکید کرد: باید آزادسازی قیمت انرژی به صورت پلکانی تا جایی انجامشود که سرمایه گذاری در حوزه انرژی های پاک و تجدیدپذیر را سوداور کندکه در این صورت اتفاق میمون و مبارکی رخ خواهد داد.

یثربی ادامه داد: در این صورت و با توجه به اینکه بخش معدن دارای پتانسیلفنی و مالی بسیار بالایی است، می تواند به سرمایه گذاری در حوزه انرژیهای پاک بپردازد، به طوری که برق تولید را خودش مصرف کرده و مازاد آن رابه شبکه بفروشد.

** لزوم ایجاد ارزش افزوده در حوزه عناصر نادر خاکی

وی در ادامه با بیان اینکه بخش معدن ایران در چند کانسار محدود فلزی وچند کانسار غیرفلزی خلاصه می‌شود، گفت: با وجود پتانسیل بالای کشور،اما آن طور که باید در سایر حوزه هایی که ارزش افزوده بالایی وجود دارد،کار نشده است.

این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به آینده معدن کاری در جهان که در گروهاستحصال عناصر نادر خاکی است، افزود: ‌به طور مثال مزیت نسبی بالاییدر عناصر نادر خاکی از جمله لیتیوم، کبالت، نیکل، کرومیت و … داریم، درحالی که خودروسازی جهان به سمت خودروهای برقی گرایش پیدا کرده واتفاقا در حوزه لیتیوم نیز مزیت نسبی خوب و ارزش افزوده بالایی در کشوروجود دارد، اما توجه خاصی به آنها نمی شود.

** لزوم احیاء سازمان زمین شناسی

یثربی همچنین بر لزوم احیا سازمان زمین شناسی تاکید کرد و بیان داشت: باید اساسنامه این سازمان تغییر کند به طوری که علاوه بر نقش حاکمیتی،بتواند درآمدزایی کرده و به وظیفه اصلی خود یعنی اکتشاف برسد.

وی گفت: در حالی که ایران یک درصد مساحت خاک های جهان را در اختیاردارد، باید یک درصد از کل اکتشافات عمیق جهان را نیز در دست داشتهباشد، اما این اعداد و ارقام در کشورمان به مراتب پایین تر است و سازمانزمین شناسی با این اساسنامه و این بودجه محدود نمی تواند عملکرد قابلقبولی در این راستا داشته باشد.

** لزوم توجه ویژه با شرکت های دانش بنیان معدنی

این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: متاسفانه برخلاف بسیاری دیگر ازحوزه ها در کشور، به شرکت های دانش بنیان در حوزه معدن آن طور که بایدو شاید پرداخته نشده است.

وی ابراز امیدواری کرد وزارت صمت و معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری در این زمینه توجه ویژه ای به بخش معدن و صنایع معدنی داشتهباشند و زمینه سرمایه گذاری و اخذ تسهیلات برای فعالان دانشی فراهم کنندتا کاهش مشکلات را در این حوزه شاهد باشیم.